Thị trường bất động sản: 4 điểm nghẽn của thị trường bất động sản Việt Nam

Theo ông Neil MacGregor, TGĐ Savills Việt Nam, thị trường nhà ở trong nước đang chứng kiến nguồn cầu rất lớn và động lực tăng trưởng mạnh mẽ đến từ tốc độ đô thị hóa nhanh, tỷ lệ dân số tăng. Tuy nhiên, một số khó khăn chính của thị trường đang hiện hữu như thủ tục pháp lý, quỹ đất và nguồn vốn đầu tư dẫn đến tình trạng lệch pha cung cầu.

Ông Neil MacGregor đánh giá thị trường nhà ở trong nước đang và sẽ chứng kiến nhu cầu lớn cùng tốc độ đô thị hóa nhanh với tỷ lệ dân số vàng song nguồn cung các dự án mới vẫn đang còn hạn chế. 

Đơn cử như tại TP HCM, đô thị lớn nhất cả nước đang xuất hiện những vấn đề tồn tại khiến thị trường lệch pha, cung không theo kịp cầu. Cụ thể thị trường căn hộ ở TP HCM quý I/2022 chỉ có 2150 căn mở bán. Với dân số hơn 10 triệu người dẫn đến việc thiếu hụt nguồn cung và là lý do khiến giá bất động sản tăng. 

Chuyên gia Savills nhận định, thị trường BĐS Việt Nam còn đang đối mặt với 4 khó khăn lớn gồm: 

Thiếu quy hoạch tổng thể

Quy trình phê duyệt quy hoạch tổng thể cần được sắp xếp hợp lý hơn so với hiện tại nhằm đẩy nhanh các dự án. Năm 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phê duyệt "Nhiệm vụ lập quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050". Tuy nhiên, tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 đang rất chậm, đến cuối tháng 5 mới có 7/111 quy hoạch được quyết định, phê duyệt. 

Cụ thể, quy hoạch 1/10.000 đang được Bộ Xây dựng phê duyệt trong khi việc phê duyệt quy hoạch 1/2.000, 1/500 thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh. Với diện tích trên 30 ha hay quy mô trên 50.000 dân, quyền phê duyệt lại thuộc Bộ Xây dựng. Sự thiếu rõ ràng về quản lý quy hoạch ảnh hưởng tiến độ các dự án, gây nên vướng mắc là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến nguồn cung bất động sản. 

Pháp lý chồng chéo

Cụ thể, Luật Đất đai và Luật Xây dựng đang còn chồng chéo gây nên khó khăn trong quá trình xin phê duyệt cho các chủ đầu tư trong và ngoài nước. Luật Quy hoạch được thông qua từ năm 2017 nhưng quá trình triển khai gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do Luật còn bất cập và quy định chưa rõ ràng.

Ông cho rằng các bộ luật cần được sắp xếp, tổ chức hợp lý và hiệu quả nhằm tránh chồng chéo giữa các quy định khác nhau của khung pháp lý. Từ đó, hỗ trợ chính quyền các địa phương trong quá trình phê duyệt dự án và cải thiện tình trạng thiếu quỹ đất phát triển nhà ở.

Thiếu hụt quỹ đất, nguy cơ bong bóng

Một vấn đề nổi cộm là tình trạng đầu cơ diễn ra ở nhiều địa phương, giá nhà ở tăng cao, không hướng tới người mua cuối cùng. Điều này sẽ khiến xã hội và nền kinh tế phát triển không lành mạnh trong dài hạn, quỹ đất tại các đô thị lớn như TP HCM và Hà Nội để phát triển dự án còn ít, dễ bị thao túng, dẫn đến nguy cơ bong bóng bất động sản.

“Một thị trường không hướng đến người mua cuối cùng thì không thể bền vững. Do đó, cần những giải pháp tăng quỹ đất, đặc biệt cho các dự án bình dân, hỗ trợ người mua có nhu cầu ở thực, cũng như xây dựng quy trình đấu giá đất công minh bạch để hạn chế đầu cơ”, ông Neil MacGregor nhấn mạnh.

Ông khuyến nghị các cơ quan quản lý có thẩm quyền cần đưa ra giải pháp tăng quỹ đất sạch để tránh tình trạng đầu cơ, bong bóng, giải quyết vấn đề thiếu nhà ở, tăng nguồn cung cho phân khúc bình dân đáp ứng nhu cầu thực của người mua nhà để ở. Từ đó kiểm soát nguy cơ dẫn đến bong bóng bất động sản. Ngoài ra, ông Neil cũng cho rằng cần bổ sung quỹ đất khu trung tâm cho phát triển dự án nhà ở và triển khai đứng hạn các dự án hạ tầng để hỗ trợ quá trình phát triển đô thị.

Liên quan đến vấn đề đấu giá quyền sử dụng đất, Tổng giám đốc Savills Việt Nam khuyến nghị cần xây dựng quy trình đấu giá đất công khai minh bạch hơn, có thể mời các đơn vị định giá nước ngoài đã chứng minh năng lực tầm quốc tế, triển khai đúng hạn các dự án cơ sở hạ tầng để hỗ trợ quá trình phát triển đô thị. Bên cạnh đó, có thể tham chiếu một số quy trình đấu giá đất công tại các thị trường trưởng thành hơn như Singapore, Hong Kong…

Siết tín dụng bất động sản

Hiện nay, tín dụng bất động sản và hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp đang bị kiểm soát chặt chẽ. Nhà nước cũng đang cân nhắc hạn chế các nguồn vay ngắn hạn nước ngoài để tài trợ cho các dự án trung và dài hạn (dự thảo).

Trong bối cảnh này, ông Neil MacGregor khuyến nghị các doanh nghiệp chủ động đa dạng hóa nguồn vốn, tiếp cận các kênh thay thế như quỹ đầu tư, M&A, liên doanh. Việc đa dạng hóa các nguồn vốn sẽ giúp ổn định thị trường và giảm các rủi ro hệ thống.