Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến cho dự thảo nghị định về quản lý dữ liệu nhà ở và thị trường bất động sản, trong đó đề xuất khuyến khích mọi giao dịch bất động sản thực hiện qua trung tâm giao dịch hoặc phương thức điện tử – một bước tiến nhằm minh bạch hóa và số hóa thị trường nhà đất tại Việt Nam.
Dự thảo nghị định gồm 6 chương, 47 điều, quy định chi tiết việc xây dựng, quản lý, khai thác và cập nhật dữ liệu nhà ở và thị trường bất động sản. Theo đó, các giao dịch bất động sản – từ mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, thuê mua, thế chấp, góp vốn, chuyển đổi đến thừa kế – phải được công khai, minh bạch và cập nhật đầy đủ vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.
Bộ Xây dựng nhấn mạnh việc “khuyến khích giao dịch bất động sản qua sàn, trung tâm hoặc phương thức điện tử”. Mục tiêu là hướng tới quản lý hiện đại, hạn chế tình trạng mua bán tự phát khó kiểm soát, vốn đang khá phổ biến trên thị trường. Hiện phần lớn giao dịch nhà đất tại Việt Nam diễn ra qua các sàn do doanh nghiệp tư nhân quản lý, tập trung ở thị trường sơ cấp giữa chủ đầu tư và người mua lần đầu. Trong khi đó, giao dịch thứ cấp giữa cá nhân với cá nhân, hoặc qua môi giới nhỏ lẻ ít được kiểm chứng, dẫn tới rủi ro pháp lý hoặc khai sai giá.
Để khắc phục, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp các bộ, ngành để thành lập “Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất của Nhà nước” – hoạt động theo mô hình công khai, cơ chế giám sát và dữ liệu tập trung. Hệ thống này dự kiến kết nối với dữ liệu đất đai, công chứng và thuế, nhằm tránh thất thu ngân sách và giảm hành vi trốn thuế qua khai giá thấp.
Đáng chú ý, mô hình giao dịch nhà đất trực tuyến tương tự sàn chứng khoán được nghiên cứu để triển khai. Người dân có thể thực hiện từ đăng ký, công chứng đến nộp thuế và sang tên hoàn toàn online. Theo kế hoạch, trung tâm giao dịch trực tuyến sẽ được thí điểm giai đoạn 2026-2027 trước khi nhân rộng toàn quốc.
Việc này được kỳ vọng nâng cao tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro tranh chấp, ngăn ngừa đầu cơ và rửa tiền trong giao dịch bất động sản, đồng thời giúp cơ quan quản lý có dữ liệu đầy đủ để theo dõi và đánh giá biến động thị trường.
Hoàng Bình
