Mặc dù Chính phủ đã cho phép hầu hết dịch vụ tại chỗ được phép hoạt động bình thường, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực ẩm thực vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn nhất định về mặt tài chính. Chi phí đầu vào gia tăng và thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân đang tạo thêm áp lực để các đơn vị này thay đổi chiến lược kinh doanh. Việc lựa chọn mặt bằng phù hợp là yếu tố then chốt quyết định đến khả năng sinh lời.
Chi phí tăng cao
Số liệu mới công bố từ Tổng cục Thống kê cho biết, các chỉ số tiêu dùng (CPI) tháng 3 năm 2022 tăng 0,7% (khu vực thành thị tăng 0,75%; khu vực nông thôn tăng 0,66%). Đây là mức tăng cao nhất kể từ năm 2012.Trong đó, ngành giao thông có mức tăng mạnh nhất với giá xăng, dầu tăng 13,44% so với tháng trước. Bên cạnh đó, chỉ số giá lương thực tăng 0,17%, bao gồm gạo và và các mặt hàng lương thực chế biến khác.
Đặt trong bối cảnh chi phí vận chuyển và giá nguyên liệu đầu vào tăng, các doanh nghiệp bán lẻ, đặc biệt doanh nghiệp cung cấp dịch vụ ẩm thực (F&B), vẫn nỗ lực để bình ổn giá. CPI của nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,27% so với tháng trước. Có thể thấy rằng, tuy các hoạt động kinh doanh không còn bị hạn chế do dịch bệnh, những đơn vị này tiếp tục phải đối mặt với những thách thức khác về tài chính.
Theo ghi nhận của Savills Việt Nam, dịch vụ ăn uống là một trong những lĩnh vực chịu nhiều ảnh hưởng nhất từ dịch Covid-19. Nhiều doanh nghiệp đã phải đóng cửa, hoàn trả mặt bằng hay thu nhỏ diện tích. Riêng tại trung tâm thương mại, ít nhất 30% không gian bán lẻ đã rơi vào tính trạng “vườn không nhà trống” trong hai năm vừa qua.
Chi phí đầu tư ban đầu của một hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống là khá lớn. Các nhà hàng, quán ăn cần dành một khoản đáng kể cho nhiều công đoạn như lắp đặt, hoàn thiện mặt bằng, chuẩn bị trang thiết bị, nguyên liệu, và nhân sự. Bởi vậy, khi không được cấp phép hoạt động do yếu tố dịch bệnh, dòng tiền thu hồi vốn trong một năm đầu tiên sẽ rất chậm và ảnh hưởng đến khả năng sinh tồn của đơn vị kinh doanh.
Bà Hoàng Nguyệt Minh, Giám đốc Cấp cao Bộ phận Cho thuê Thương mại, Savills Hà Nội, cho biết vấn đề mặt bằng cũng sẽ là một yếu tố cần phải xem xét kỹ trong quá trình mở cửa. Thông thường, khách thuê mới sẽ phải thanh toán ba tháng tiền đặt cọc và ba tháng tiền ngay từ ban đầu. Điều này tạo thêm gánh nặng về nguồn vốn đầu tư cho các doanh nghiệp F&B. Nếu lựa chọn vị trí không chính xác, tiền đền bù do đóng cửa hay di rời sẽ tốn kém
Né to, chuộng nhỏ
Theo vị chuyên gia Savills, các doanh nghiệp nên cố gắng tối ưu hoá giá trị và khả năng sử dụng mặt bằng. Khi lựa chọn địa điểm cửa hàng, các đơn vị kinh doanh cần tính toán những yếu tố như đối tượng khách hàng tiềm năng trong khu vực, khả năng tiếp cận với người đến sử dụng dịch vụ và người giao hàng, hay khả năng thay đổi linh hoạt giữa các mô hình kinh doanh trực tiếp và trực tuyến.
Mặt bằng khối đế của các tòa nhà văn phòng và dự án nhà ở lớn sở hữu lợi thế về nguồn khách. Do đây là những khu vực đông dân cư nên có sẵn một lượng khách qua lại tự nhiên. Bên cạnh đó, khách thuê địa điểm này sẽ nhận được hỗ trợ từ phía chủ đầu tư do họ coi các dịch vụ này là tiện ích quan trọng dành cho người dân sinh hoạt tại dự án.
Mặt khác, tại các trung tâm thương mại, cơ cấu về mặt bằng cũng đang có những sự thay đổi nhất định để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp F&B. Theo thiết kế phổ biến, khu vực ăn uống sẽ đặt ở trên các tầng cao, ví dụ như tầng ba hoặc tầng bốn. Tuy nhiên, mức độ hoạt động và tần suất khách ghé thăm trung tâm thương mại vẫn đang ở mức thấp so với kỳ vọng của các cửa hàng. Mặc dù Chính phủ đã cho phép mở cửa để các dịch vụ tại chỗ được hoạt động bình thường, các doanh nghiệp vẫn chưa thể đạt được hiệu quả về doanh thu so với đơn vị kết hợp nhiều hình thức kinh doanh khác nhau.
Do đó, nhiều trung tâm thương mại đã triển khai những giải pháp để đáp ứng nhu cầu đa dạng hóa cách thức bán hàng. Ví dụ, đơn vị vận chuyển giờ đây có thể dễ dàng tiếp cận các cửa hàng F&B thông qua những cổng hay lối đi riêng. Ngoài ra, các gian hàng nhỏ cũng được thiết lập ngay tại khu vực khối đế của các trung tâm thương mại. Những phương án hỗ trợ này sẽ giúp quá trình vận chuyển trở thành nhanh chóng hơn, thúc đẩy tình hình kinh doanh của các đơn vị thuộc ngành ẩm thực.
Bà Minh chia sẻ thêm: “Bản thân các cửa hàng F&B đang giảm số lượng các cửa hàng mở theo chuỗi. Họ không cố gắng mở nhiều địa điểm như trước mà tập trung hơn vào những cửa hàng flagship có thể đáp ứng được khả năng nhận diện thu hút khách, vừa thuận tiện cho dịch vụ giao hàng. Đặc biệt, với một số đơn vị đặc thù như cửa hàng đồ ăn nhanh, doanh nghiệp sẽ tìm kiếm những địa điểm có kho bếp tiện lợi cho việc chế biến đồ mang đi thay vì thuê mặt bằng với giá cao để thu hút khách như trước đây.”
Bên cạnh đó, trên thị thường xuất hiện một số doanh nghiệp đã bỏ qua mặt bằng ngoài phố để thuê những vị trí nằm trong ngõ. Vị chuyên gia Savills ghi nhận xu hướng này xuất phát từ định hướng kinh doanh của khách thuê. Tuy không có được lợi thế về nhận diện thương hiệu, mặt bằng ở trong ngõ sở hữu chi phí thuê hợp lý hơn. Đổi lại, các cửa hàng này sẽ phải phụ thuộc 90% việc tiếp thị thông qua hình thức trực tuyến. Cách làm này phù hợp với mô hình kinh doanh hiện đại trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội.
Với những biến động khó lường từ tình hình kinh tế - xã hội, các doanh nghiệp dịch vụ ẩm thực cần phải linh hoạt hơn bao giờ hết. Để đạt được tăng trưởng như kỳ vọng, những đơn vị này sẽ cần có nhiều kế hoạch kinh doanh khác nhau, từ việc tích hợp nhiều mô hình bán hàng đến việc tối ưu hóa công năng mặt bằng. Dù là nhà phố hay trung tâm thương mại, yếu tố địa điểm sẽ quyết định đáng kể sự thành công của hoạt động kinh doanh. Bởi vậy, các doanh nghiệp F&B sẽ cần phải đưa ra những lựa chọn phù hợp với chiến lược của mình ngay từ ban đầu.
