Thị trường bất động sản Việt Nam nhiều năm qua vẫn đối mặt tình trạng thiếu minh bạch khi thông tin về giá cả, quy hoạch, pháp lý hay giao dịch chưa được thống nhất trên một nền tảng chung. Cơ sở dữ liệu về đất đai và dân cư còn rời rạc, khó kiểm chứng trong khi quy trình quản lý chủ yếu dựa trên hồ sơ giấy tờ truyền thống, chưa được số hóa toàn diện.
Điều này khiến thị trường dễ phát sinh “hai giá”, giao dịch ngầm và hiện tượng thổi giá, làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư lẫn người dân.
Trước thực tế đó, Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến về việc thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất trực tuyến, dự kiến thí điểm trong hai năm 2026–2027.
Theo đề xuất, trung tâm này sẽ là nơi thực hiện các giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua đối với các loại hình như nhà ở có sẵn, nhà hình thành trong tương lai và quyền sử dụng đất trong các dự án có hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh. Khi nghị quyết được thông qua và có hiệu lực, mọi giao dịch sẽ phải thực hiện qua trung tâm để đảm bảo công khai và kiểm soát minh bạch.
Động thái của Bộ Xây dựng được đánh giá là bước đi phù hợp trong tiến trình số hóa thị trường, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Cơ sở dữ liệu đất đai và thông tin giao dịch hiện vẫn chưa đồng bộ trên toàn quốc, trong khi tính pháp lý cho các giao dịch trực tuyến vẫn còn khoảng trống.
Các chuyên gia cho rằng, để đưa giao dịch bất động sản lên môi trường số thành công, cần đồng bộ cả ba yếu tố: pháp lý, công nghệ và dữ liệu. Hệ thống quản lý đất đai phải được xây dựng hiện đại, minh bạch, có khả năng liên thông giữa các bộ, ngành và địa phương.
Việc triển khai mô hình cần thực hiện theo lộ trình phù hợp, ưu tiên thí điểm ở những địa phương có hạ tầng dữ liệu tốt trước khi nhân rộng. Bất kỳ mô hình mới nào cũng tiềm ẩn rủi ro trong giai đoạn đầu, đặc biệt khi liên quan đến công nghệ và dữ liệu lớn.
Vì vậy, nhận diện sớm các nguy cơ và chuẩn bị giải pháp ứng phó là yếu tố then chốt để đảm bảo hệ thống vận hành an toàn, ổn định ngay từ giai đoạn thử nghiệm.
