Ngày 3/9/2021 sẽ là ngày tôi bàn giao lại căn hộ đã thuê để kinh doanh mô hình AirBnb. Kết thúc một năm lao đao cày booking trong sự hoành hành của Covid. Con số âm ngân hàng là những gì tôi có được sau chặng đường thử sức đầy kịch tính này.
Vũng Tàu, một trong những thành phố biển lý tưởng để kinh doanh các loại hình dịch vụ du lịch. Chỉ cách Saigon 2 tiếng di chuyển bằng ô tô hoặc tàu cánh ngầm, đây là địa điểm yêu thích dành cho các cặp đôi, gia đình và nhóm bạn bè tận hưởng không khí biển cuối tuần. Vốn có lợi thế là một người bản địa sinh sống lâu năm tại đây, có những mối quan hệ trong network kinh doanh homestay tại đây, kèm thêm kinh nghiệm làm việc trong ngành khách sạn 5 năm, tôi bắt tay vào dự án kiếm tiền đầu tiên cùng một người bạn thân. Chỉ sau cuộc đàm phán lần thứ 3 trong 1 tháng, chúng tôi đặt bút kí bản hợp đồng nhà và bắt đầu hành trình “người trẻ khởi nghiệp”.
Tôi gọi đây là dự án thay vì mô hình kinh doanh hoàn chỉnh vì tôi hiểu, sự khởi nghiệp nào cũng cần trả giá. Tôi và co-founder cùng nhau xác định rõ quan điểm từ đầu, không nhất thiết phải thành công ngay từ lần đầu, trong kịch bản tệ nhất, chúng tôi chấp nhận “đốt sạch” quỹ tài chính của mình. Lúc đấy, chúng tôi mở thẻ ngân hàng với số dư 50 triệu.
Bước một, lên kế hoạch và ý tưởng
Trước khi chính thức hoá mọi công việc thực tế, chúng tôi đã xác định những công việc cụ thể như sau:
• Tìm căn hộ có view đẹp, giá không đắt và chủ nhà chịu cam kết hỗ trợ nếu dịch xảy ra (đây là bước dự phòng rất quan trọng trong mùa covid)
• Ý tưởng tách biệt homestay (đặt tên, concept trang trí, nội quy homestay)
• Danh sách chi phí chia thành các loại: chi phí đầu tư, chi phí tháng và chi phí phát sinh
• Hoàn thiện listing (thông tin chi tiết về chỗ ở) trên các nền tảng đặt phòng thịnh hành như booking.com, Airbnb, và Luxstay.
• Xây dựng các kênh mạng xã hội như Faebook và Instagram
• Các thủ tục hợp thức hoá mô hình như lệ phí kinh doanh căn hộ đóng tại chung cư, đăng kí sổ tạm trú tạm vắng.
Cú sốc đầu tiên
Bước đầu khá suôn sẻ và gần như không có khó khăn gì. Tuy vậy, câu chuyện mới chỉ bắt đầu. Chúng tôi tiến hành mua sắm những vật dụng cho căn hộ, sơn sửa lại bức tường lem vết bẩn và những công việc không tên khác để chuẩn bị tiếp nhận booking đầu tiên. Vì số vốn ít, và vì dự án mang tính trải nghiệm, chúng tôi không đánh mạnh vào đầu tư cơ sở vật chất như dán tường, sắm sửa nội thất tốn kém. Thay vào đó, tập trung vào trải nghiệm ở dựa trên nội thất sẵn có và mua thêm những vật dụng décor đơn giản. Điều này dẫn đến việc căn hộ của tôi bị nhạt nhoà trong thị trường căn hộ dịch vụ. Không có sự khác biệt, dẫn đến việc không có sự chọn lọc khách hàng, định giá sản phẩm trung bình. Đây là sai lầm đầu tiên, cũng là sai lầm lớn nhất trong dự án này.
Là một người chú trọng vào trải nghiệm ở, tôi đầu tư nệm tốt và đồ làm bếp tiện nghi, không gian căn hộ luôn được đảm bảo vệ sinh sạch sẽ. Tôi nghĩ đó là điểm mạnh của mình cho đến khi nhận ra bài học về nhu cầu đặt phòng của khách hàng. Họ thường không quan tâm đến mức độ chỉn chu tạo ra trải nghiệm ở, thay vào đó họ tập trung đến những căn homestay có phong cách riêng, độc nhất hoặc ít nhất được décor đúng công thức. Hình ảnh là công cụ quan trọng mang tính quyết định khi đặt phòng của khách hàng. Ngoài hình ảnh đẹp, bắt mắt, phải phù hợp với thị hiếu thích “décor để sống ảo” của các bạn trẻ. Những chủ đề nội thất được ưa chuộng thường là gương, cây lá, đèn dây, thảm…. Công thức chụp hình đẹp không thể thiếu của các listing. Đó là lý do lượt booking căn hộ của tôi trên các nền tảng thường kém thu hút hơn các listing khác.
Một tháng đầu tiên, chúng tôi vẫn không có khách book qua các sàn giao dịch trên. Sau khi tham khảo các host khác, tôi biết được giá booking của chúng tôi chưa phải là mức giá thấp nhất, hoặc có thể hiểu mức giá chưa hợp lý so với homestay mới. Tuy đã hạ giá, nhưng cần phải “đạp” giá mạnh hơn nữa. Ví dụ thay vì thu của khách 500,000d/đêm/căn hộ 2 phòng ngủ, thì phải hạ xuống còn 350k/đêm hoặc tuỳ vào độ trả giá có thể bớt thêm 50k hoặc đi thêm người mà không tính thêm tiền.
Đối với mô hình homestay căn hộ dịch vụ, khách đa phần đi theo cặp đôi hoặc theo nhóm gia đình, bạn bè số lượng đông với mục đích “chia đầu người cho rẻ”. Bình quân, mỗi khách sẽ chi 200-500/đêm/người tuỳ vào thời điểm ngày thường hay ngày lễ. Với mức giá đó, khách được sử dụng toàn bộ không gian sống với đầy đủ nội thất. Đảm bảo sự riêng tư và tiện nghi.
Vì tính riêng tư nên việc “phát sinh” vấn đề cũng thường dễ xảy ra. Nhiều khách hàng của tôi dễ “nhầm tưởng” việc toàn quyền sử dụng thành “không cần chịu trách nhiệm nếu lỡ làm hư hỏng”. Việc đảm bảo khách hiểu và nhận thức được nội quy là bước rất quan trọng mỗi lần checkin khách. Ví dụ trường hợp thường xuyên xảy ra là hút thuốc trong nhà, gây ám mùi ảnh hưởng đến chất lượng ở của khách tiếp theo. Tệ hơn là nướng thịt gây khói, ngoài ám mùi, chuông báo động cũng làm náo loạn toà nhà, gây ảnh hưởng trật tự của cư dân và khổ cho người vận hành là tôi.
Covid-19 ghé thăm, reset mọi nỗ lực về số 0
Sau ba tháng hoạt động, chúng tôi dần nhận ra quy trình của mô hình này. Mọi thứ trở nên có hệ thống và hoạt động suôn sẻ hơn cho đến khi những đợt dịch 2 và 3 đánh vào các ngày lễ trọng điểm, gây thiệt hại đến lợi nhuận như thời điểm tháng 10,12/2020, và tháng 5-8/2021. Gần như tất cả doanh thu của những tháng bình ổn và những tháng cao điểm như Tết chỉ đủ để bù tiền như những tháng dịch với con số booking là 0.
Tháng 6, UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu vừa ban hành công văn số 6529 về rà soát việc ngưng cấp và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lưu trú du lịch tại các chung cư nhà ở trên địa bàn tỉnh. Theo văn bản này, lý do thực hiện rà soát là vì:
- Cư dân phản ánh tình trạng quá tải thường xuyên xảy ra vào các dịp lễ lớn. Ảnh hưởng đến đời sống cư dân. Cơ sở hạ tầng quá tải vì lượng người ồ ạt checkin gây nghẹt thang máy, thiếu chỗ để xe và sảnh chung cư chật lối người ra vào.
- Khách nghỉ dưỡng gây mất trật tự, xả rác, gây tiếng ồn gây mất trật tự đô thị.
- Việc các homestay mọc lên mang tính tự phát đã tạo ra những bất cập về thủ tục hành chính, không đảm bảo cho công tác quản lý của chính quyền. Ví dụ như việc đang kí tạm trú tạm vắng và các thủ tục kê khai kinh doanh khác như giấy phép hoạt động, thuế,…
- Thất thoát thuế, ảnh hưởng đến việc tái đầu tư và phát triển du lịch của Tỉnh.
Có thể thấy, dẫu đã từng là miếng đất màu mỡ, giờ đây căn hộ homestay trở thành nỗi ám ảnh của cư dân chung cư và các cấp chính quyền. Đây là kết quả của một hệ thống tự phát không được quản lý chặt chẽ.
Chấp nhận luật chơi từ khi bắt đầu, tôi hiểu được đã đến lúc kịch bản tệ nhất xảy ra. Chúng tôi làm việc với mức lương 0 đồng cho dự án này trong suốt 365 ngày và bài học nhận về sự thích ứng, tính liều lĩnh trong khởi nghiệp. Và kèm theo con số ngân hàng với dấu gạch âm.
