Trong tháng 9, nhiều doanh nghiệp lần lượt tung báo cáo tài chính sau soát xét hoặc kiểm toán. Dù đây là hai hoạt động khác nhau nhưng cả soát xét và kiểm toán đều hướng đến xác nhận tính phù hợp của một bản báo cáo tài chính so với các chuẩn mực kế toán. Nếu báo cáo tài chính có sai sót trọng yếu, bộ phận kế toán của công ty cần thực hiện quy trình bổ sung, thu thập bằng chứng hoặc phải chỉnh sửa báo cáo cho phù hợp.
Trong mùa báo cáo tài chính vừa qua, một số doanh nghiệp bất động sản đã phải điều chỉnh các chỉ tiêu trong bản báo cáo tự lập, đáng chú ý nhất là những biến thiên về lợi nhuận.
Lãi tăng hai chữ số
Báo cáo tài chính bán niên 2021 của Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Thủ Đức (Thuduc House - TDH) sau khi soát xét phải điều chỉnh về chỉ tiêu lợi nhuận. Cụ thể, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp tăng 19% so với báo cáo tài chính tự lập, tức đạt khoảng 218 tỷ đồng. Nguyên nhân là công ty được phép loại trừ khoản lỗ từ việc chuyển nhượng một phần cổ phiếu của công ty con trong kỳ kế toán.
Không chỉ có lợi nhuận sau thuế tăng lên sau soát xét, doanh thu tài chính cũng được cộng thêm 39%, lên mức gần 304 tỷ đồng. Lãi thanh lý khoản đầu tư cũng tăng đáng kể từ 207 tỷ đồng lên thành 293 tỷ đồng. Doanh thu tài chính tăng do Thuduc House đã hoàn tất thanh lý các khoản đầu tư tại Công ty Song Hỷ Quốc tế, Công ty Đầu tư Khoáng sản VICO Quảng Trị. Ngoài ra, chủ đầu tư dự án Centum Wealth cũng nhận cổ tức và lợi nhuận được chia cao hơn từ Công ty Bách Phú Thịnh và Công ty Phát triển Nhà Daewon Thủ Đức.
Một doanh nghiệp bất động sản khác cũng tăng lãi sau soát xét là Công ty Cổ phần Đầu tư Hải Phát (HPX). Lợi nhuận sau thuế hợp nhất bán niên được ghi nhận cao hơn 8% so với báo cáo tự lập, tức đạt gần 155 tỷ đồng. Theo giải trình của Hải Phát, lợi nhuận sau soát xét tăng do điều chỉnh chi phí giữa các kỳ kế toán của công ty con.
Năm nay, HPX đặt mục tiêu tổng doanh thu trong khoản 1.500-1.600 tỷ đồng và lãi sau thuế từ 370-390 tỷ đồng. Như vậy sau nửa đầu năm, công ty này đã thực hiện được gần một nửa kế hoạch về cả doanh thu và lợi nhuận nếu tính ở mức chỉ tiêu thấp.
Sự điều chỉnh ở công ty con và công ty liên kết cũng là nguyên nhân giúp Công ty Cổ phần Địa ốc Sài Gòn (Saigonres - SGR) tăng lợi nhuận sau thuế. So với báo cáo tự lập, doanh thu thuần sau soát xét của Saigonres không thay đổi đáng kể. Tuy nhiên, giá vốn lại giảm 19% giúp lãi gộp của công ty lên hơn 24 tỷ đồng.
Doanh thu tài chính và lãi trong công ty liên doanh, liên kết của SGR có sự thay đổi tích cực sau soát xét. Trong đó, doanh thu tài chính gấp hơn 4 lần, còn lãi trong công ty liên doanh, liên kết gấp hơn 2 lần so với báo cáo tự lập. Nhờ hai sự thay đổi trên, Saigonres chỉ còn lỗ ròng 3,7 tỷ đồng trong nửa đầu năm, thay vì 5,4 tỷ đồng như trong báo cáo tự lập.
“Bốc hơi” hàng chục tỷ đồng lợi nhuận
Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng “khiêm tốn” trong bản báo cáo tài chính tự lập. Nhiều công ty địa ốc đã bị khâu kiểm toán và soát xét xoá bay hàng chục tỷ đồng lợi nhuận.
Điển hình là Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAG) với lãi ròng sau thuế giảm khoảng 55% sau kiểm toán, còn 8,3 tỷ đồng. Như vậy, lợi nhuận doanh nghiệp đã bị hụt gần 10 tỷ đồng so với con số tự công bố trong báo cáo tài chính trước đó. Doanh nghiệp của Bầu Đức giải trình, những thay đổi trên là trong quá trình soát xét, đơn vị kiểm toán đã đề nghị chỉnh tăng giá vốn và giảm dự phòng khoản phải thu.
Bên cạnh đó, đơn vị kiểm toán E&Y còn lưu ý về khoản lỗ lũy kế gần 7.372 tỷ đồng. Điều này cùng với những vấn đề khác khiến đơn vị này “nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của tập đoàn”. Trước đó, do lỗ lũy kế, từ cuối tháng 4, cổ phiếu HAG đã bị rơi vào diện kiểm soát, chỉ được giao dịch vào phiên chiều.
Cũng là một doanh nghiệp lớn trong ngành, Công ty Cổ phần Đầu tư và công nghiệp Tân Tạo (ITA) trước đó tự báo cáo lãi ròng sau thuế hơn 96 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau kiểm toán, mức lãi trên đã bị sụt 21%, xuống còn gần 76 tỷ đồng. Nguyên nhân là phải điều chỉnh tăng chi phí quản lý doanh nghiệp.
Cụ thể, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng mạnh 59%, lên 45 tỷ đồng. Ngoài ra, công ty còn phát sinh khoản lỗ hơn 5 tỷ đồng trong công ty liên doanh, liên kết không được đề cập ở báo cáo tự lập.
Ngoài giảm lãi, đơn vị kiểm toán còn lưu ý việc nộp tiền thuê đất tại khu công nghiệp Tân Tạo mở rộng cũng như khoản đầu tư tại dự án Nhiệt điện Kiên Lương. Song song đó, phía kiểm toán cũng tiếp tục nhấn mạnh khoản đầu tư vào Công ty Đầu tư và Phát triển Năng lượng Tân Tạo (TEDC) và Công ty Năng lượng Tân Tạo 2 (TEC2) với tổng giá trị 2.170 tỷ đồng.
Cùng hoàn cảnh, sau soát xét, lợi nhuận ròng bán niên hợp nhất của Công ty Cổ phần Địa ốc First Real (FIR) giảm tới 74%, xuống còn hơn 2 tỷ đồng. So với cùng kỳ năm trước, lợi nhuận doanh nghiệp đã giảm tới 90%.
Giải trình về điều này, ban lãnh đạo First Real cho biết, nguyên nhân đến từ khoản lỗ tài chính do doanh nghiệp này mất quyền kiểm soát công ty con là Công ty cổ phần Đầu tư Bất động sản Protech. Cùng với đó, doanh thu thuần giảm 33%, chi phí tài chính tăng gấp 12,5 lần và chi phí bán hàng đội thêm 2,8 lần. Thực tế, khoản lỗ tài chính này trước soát xét FIR đã ghi nhận giảm vào khoản mục “Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối đến cuối năm trước”. Tuy nhiên sau soát xét , doanh nghiệp này phải điều chỉnh vào kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ.
