Mái vòm là gì?
Mái vòm, tiếng Anh là Dome, là một loại kiến trúc có dạng nửa trên rỗng của hình cầu. Khung của nó được làm từ các vật liệu cứng cáp như sắt, inox, thép để nâng đỡ giúp cố định phần mái. Phần mái có nhiều tấm dài uốn cong được gọi là đường sóng. Hiện nay có 2 loại vòm chính là vòm 5 sóng và vòm 9 sóng.
Mái vòm vẫn được sử dụng phổ biến đến bây giờ dù nó là kiến trúc lâu đời xuất hiện từ thời Lưỡng Hà. Vẻ đẹp cổ kính pha lẫn hiện đại giúp chúng được ứng dụng ở nhiều nơi. Ta thường thấy mái vòm xuất hiện ở những công trình lớn như sân bay, nhà thi đấu, bể bơi, cơ quan,… hay ở các quán cà phê, tiệm bánh.
Cấu tạo của mái vòm
Mái vòm có cấu tạo 3 phần: phần mái, các mối nối dọc mái và bộ khung đỡ.
Phần mái
Phần mái che phủ phía trên là phần chịu tác động trực tiếp các ngoại lực. Chất liệu của phần mái rất đa dạng, phổ biến là tôn, vải bạt chuyên dụng hoặc mái nhựa lấy sáng Polycarbonate. Tôn mái vòm được biết đến nhiều nhờ độ bền và sự chắc chắn. Mái bạt được sử dụng vì chúng không gây tiếng ồn lớn và gọn nhẹ. Mái lợp Poly mang tính thẩm mỹ cao và khả năng lấy sáng tự nhiên tốt. Vì mỗi chất liệu có ưu nhược điểm khác nhau mà ta nên cân nhắc lựa chọn chất liệu phù hợp để làm mái vòm cho công trình.
Các mối nối dọc mái
Mối nối là phần tiếp xúc giữa phần mái và khung đỡ bên dưới. Nó giúp các bộ phận được kết nối chặt chẽ với nhau. Vì không dùng hàn để đảm bảo tính thẩm mỹ và chắc chắn cho tổng thể mái vòm, đơn vị thi công sẽ sử dụng một loại keo chuyên dụng để cố định mối nối
Bộ khung đỡ
Khung đỡ là một trong ba bộ phận quan trọng của mái vòm. Nó giúp mái vòm chắc chắn bằng cách tăng khả năng chịu lực. Khung đỡ thường được làm bằng thép để tăng độ bền hoặc inox và sắt được phun sơn tĩnh điện để tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên hai vật liệu này chỉ nên sử dụng ở công trình có ít ngoại lực và quy mô nhỏ.
Ưu nhược điểm của mái vòm
Ưu điểm
- Mái vòm bắt nguồn từ thời Lưỡng Hà cổ đại, nhưng nó vẫn được người dân sử dụng đến ngày nay vì nhiều ưu điểm vượt trội
- Mái vòm có trọng lượng nhẹ hơn mái thông thường và dễ dàng di chuyển được.
- Mái vòm được làm từ các vật liệu chắc chắn nên chúng có độ bền cao, khả năng chống chịu ngoại lực tốt. Điều này cũng là lí do giúp mái vòm che nắng, che mưa cho căn nhà hiệu quả hơn.
- Phần khung mái vòm được sơn lớp sơn tĩnh điện an toàn cho người dùng. Ta cũng không cần lo lắng việc mái bị bào mòn hay bị rong rêu bám bẩn do nắng mưa, bão bụi.
- Đa dạng mẫu mã và màu sắc, cộng với vẻ đẹp cổ kính vốn có, mái vòm có tính thẩm mỹ rất cao. Mái vòm đẹp và thiết kế linh hoạt từ đơn giản đến cầu kỳ.
- Tuổi thọ của mái che khá cao. Nếu mái vòm được thi công chất lượng theo chuẩn quy trình, tuổi thọ của chúng có thể lên đến 20, 40 năm. Ngoài ra, cách làm mái vòm đẹp cũng được thực hiện đơn giản, chi phí phù hợp với nhiều gia đình.
Khác với các loại mái hiên hình phẳng hay lượn sóng, thiết kế hình cung của mái vòm có khả năng thoát nước tốt và tản nhiệt tốt hơn, giúp không gian trở nên thoáng mát. Hiệu quả sử dụng cũng là một lý do giúp mái vòm được lựa chọn. Mục đích sử dụng của mái vòm rất linh hoạt, chúng có thể được dùng để che nắng che mưa hoặc tăng thẩm mỹ cho công trình. Sử dụng mái vòm cũng giúp tăng không gian hơn mái ngang thông dụng. Vì vậy mà mái vòm rất được ưa chuộng.
Nhược điểm
- Thời gian thi công mái vòm lâu hơn mái ngang vì chúng có kích thước lớn và được làm cầu kỳ hơn.
Các loại mái vòm
Tuy có thể lên đến hơn 200 mẫu mái vòm nhưng nhìn chung về cấu trúc mái vòm chỉ có 3 loại hình chính là mái vòm bạt, mái vòm kim loại và mái vòm kính.
Mái vòm bạt là loại mái vòm thông dụng vì chúng có khả năng che nắng mưa cùng với tính thẩm mỹ cao. Chúng thường được sử dụng ở các quán cà phê, tiệm bánh,… Mái vòm bạt tuy giảm độ ồn hơn mái vòm kim loại nhưng độ bền của chúng khá thấp. Mái vòm bạt rất dễ rách nếu bị các vật sắc nhọn tác động vào.
Mái vòm kim loại thường thấy là mái vòm tôn. Chúng được sử dụng ở các không gian lớn và khá nặng. Vòm kim loại rất ồn ào mỗi khi trời mưa vì tiếng mưa va đập vào kim loại. Mặc dù vậy, đây là loại mái có độ bền và tuổi thọ cao.
Mái vòm kính là một kiến trúc đẹp. Chúng được làm bằng kính cường lực nên độ bền cao và khả năng chịu nhiệt tốt. Mái vòm kính có thiết kế gọn nhẹ, sang trọng và tính thẩm mỹ cao. Ta cũng không cần lo về độ an toàn vì khả năng chịu va đập của kính cường lực rất tốt. Thời gian thi công mái vòm kính nhanh và giá thành thấp. Nhưng đây là loại kính chỉ nên sử dụng để che mưa, trang trí cho công trình và không có khả năng che nắng. Bù lại, với khả năng nhìn xuyên thấu ra bên ngoài sẽ giúp không gian có vẻ như được mở rộng và gắn kết với thiên nhiên hơn.
