Chia sẻ tại Diễn đàn kinh doanh 2022 của Forbes Việt Nam với chủ đề “Kinh tế vĩ mô Việt Nam: Xua tan mây mù lạm phát”, ông Nguyễn Xuân Thành - chuyên gia kinh tế, giảng viên trường Chính sách công và Quản lý Fulbright đã có những phân tích về triển vọng kinh tế vĩ mô của Việt Nam cuối năm 2022 và nửa đầu năm 2023, trong đó trọng tâm đánh giá mối nguy cơ lạm phát.
Bối cảnh lạm phát bao trùm ở nhiều quốc gia, trong đó Việt Nam chịu những tác động của biến động toàn cầu. Căng thẳng chiến tranh Nga - Ukraine dẫn đến mức giá năng lượng tăng mạnh trong đầu năm, tình hình lạm phát khiến các ngân hàng Trung ương trên thế giới phải thắt chặt tiền tệ.
Ông Thành đã dùng những màu đỏ, cam, vàng, xanh để chia sẻ về cấp độ lạm phát của các quốc gia trên thế giới. Cụ thể, màu đỏ gồm Mỹ, châu Âu có mức lạm phát 8,6-9,6%, màu nâu gồm Thái Lan, Campuchia, Ấn Độ từ 7-7,7%; màu vàng gồm Hàn Quốc, Singapore và Philippines từ 5,6-6,1% và màu xanh gồm Việt Nam, Trung Quốc từ 2,4-4,4%.
Lý giải sự chênh lệch lạm phát giữa các quốc gia, ông Thành cho rằng, các nền kinh tế có lạm phát lớn hiện nay ở vùng đỏ là do đã bơm tiền quá nhiều trong thời kì Covid và phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng, chịu tác động giá năng lượng cao.
Một số nước đang phát triển ở vùng cam, vùng vàng phải nhập khẩu năng lượng và lương thực thực phẩm, mức lạm phát ở mức 6-7%. Những quốc gia ở vùng xanh như Nhật Bản, Trung Quốc, chính sách tiền tệ trung tính, chưa được thắt chặt.
Lạm phát ở Việt Nam trong 12 tháng qua ở mức 3,4%, có thể gây nghi ngờ khi chúng ta đi chợ hằng ngày, doanh nghiệp mua nguyên vật liệu cảm nhận lạm phát đã ở mức 8-9%. Nhưng chúng ta có thể nhìn vào rổ hàng hoá của Việt Nam chiếm hơn 30%, trọng số nằm ở lương thực thực phẩm. Trong khi giá lương thực thực phẩm không tăng nhiều, giá năng lượng tăng lên 51% nhưng chỉ chiếm trọng số 8% trong vòng 12 tháng qua.
Dự báo lạm phát từ nay đến cuối năm vẫn còn gia tăng khi chỉ số tiêu dùng tăng. Tuy nhiên, điều lạc quan là trong tháng 7 nhờ giảm giá năng lượng giá xăng, dầu nhờ giá năng lượng trên thế giới giảm, cũng như cắt giảm số loại chi phí, CPI chỉ tăng 0,4% so với tháng 6.
Theo dự đoán, từ nay đến cuối năm ảnh hưởng giá dầu không nhiều, song giá lương thực thực phẩm tăng, nếu giá tăng trong khoảng 0,4-0,7% thì lạm phát có thể đạt đỉnh vào tháng 11, tháng 12, CPI tăng lên 7%. Với mức lạm phát 12 tháng chia đều nên ngay cả khi lạm phát có xu hướng tăng, mỗi tháng khoảng 0,4% thì lạm phát bình quân của Việt Nam vẫn ở mức 3,8%, thấp hơn 4% theo mục tiêu kế hoạch của Chính phủ.
“Lo ngại về giá năng lượng vọt lên 120 USD/thùng kéo theo áp lực lạm phát rất lớn, nhưng đó là tín hiệu đáng mừng khi trong tháng qua giá dầu đã giảm mạnh, mức giá hiện nay đạt 100 USD/thùng. Trong thời gian tới, giá xăng dầu Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa giảm giá. Nếu tình hình chiến tranh căng thẳng hơn nữa, giá dầu tăng nhưng dưới mức giá 120 USD/thùng thì Việt Nam vẫn kiểm soát lạm phát trong năm nay khả quan”, ông Thành nhấn mạnh.
Điều đó cho thấy mục tiêu kiểm soát lạm phát vẫn sẽ đạt được, Chính phủ sẽ điều hành vĩ mô uyển chuyển, không phải thắt chặt tiền tệ như nhiều nước.
“Chúng ta phải chuẩn bị kịch bản xấu khi năm sau sẽ có một vài quý tăng trưởng chậm. Nếu chúng ta không chuẩn bị những dư địa chính sách cho năm sau khi toàn cầu có kịch bản xấu để đảm bảo tốc độ tăng trưởng nếu không ở mức trên 7% thì cũng phải đạt 6,8%”, ông Thành chia sẻ.
Chính phủ cần phải có chính sách vĩ mô kiểm soát được lạm phát năm nay, trong năm sau đỉnh lạm phát sẽ giảm vào tháng 11, tháng 12. Nhà điều hành chính sách trong giai đoạn này đang khá thận trọng khi có những lo ngại lịch sử lặp lại, bất ổn như 13 năm trước không, khi độ trễ của lạm phát không kiểm soát được khi tín dụng tăng quá mức.
Mục tiêu tăng trưởng tín dụng giữ nguyên ở mức 14%, chưa sẵn sàng để nới rộng room tín dụng ngân hàng, đảm bảo lạm phát tăng mỗi tháng khoảng 0,1%, cao vượt quá thì ở mức 0,7%. Tính đến 20/7, tín dụng cả nền tăng 9,5% cho dù nền kinh tế đang tăng trưởng, phục hồi đòi hỏi nguồn tín dụng mạnh cho công nghiệp, dịch vụ. Trong thời điểm hiện nay, nhà điều hành đang dò đường để yên tâm các mục tiêu và cần thời gian để tự tin hơn.
Trong năm nay tín dụng sẽ linh hoạt hơn, chấp nhận ở mức 14-15%, nếu kịch bản ổn định như vậy thì thời gian tới một số ngân hàng sẽ nới room tín dụng. Nếu giá dầu trên 120 USD/thùng thì kịch bản không thể điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng tín dụng, lạm phát vượt mức 4% thì chúng ta cần biện pháp giảm thuế, phí để kiểm soát lạm phát.
"Chúng ta kỳ vọng những yếu tố được xem là 'kiềng ba chân' - động lực trung hạn cho nền kinh tế và giải quyết những tình huống khó khăn gồm sức mua tiêu dùng của người dân, giải ngân đầu tư công, tư nhân và xuất khẩu", ông Thành nhận định.
Diễn đàn kinh doanh 2022 - sự kiện thường niên lần thứ 10 do Forbes Việt Nam tổ chức vừa diễn ra vào ngày 4/8, tại TP HCM. Diễn đàn quy tụ hơn 300 khách mời bao gồm chuyên gia, lãnh đạo cấp cao từ những doanh nghiệp hàng đầu trong nước và quốc tế cùng thảo luận về viễn cảnh kinh doanh, các cơ hội và thử thách, gợi mở các hướng phát triển bền vững.
Với chủ đề “Tái tạo tăng trưởng”, sự kiện đã cung cấp những góc nhìn toàn cảnh về môi trường kinh doanh, những cơ hội, thách thức trên con đường phát triển kinh tế của Việt Nam, những yêu cầu của các doanh nghiệp trong chuyển đổi số và tầm nhìn bền vững trong tương lai.
Trong khuôn khổ sự kiện còn vinh danh 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam 2022 do Forbes Việt Nam bình chọn. Forbes Việt Nam ghi nhận tổng doanh thu các công ty trong danh sách 2022 đạt 1.192.754 tỉ đồng và tổng lợi nhuận sau thuế đạt 193.183 tỉ đồng, tăng 10,7% so với danh sách năm 2021.
