Áp lực trái phiếu đáo hạn
Tại Tọa đàm chính sách: Đổi mới thể chế kinh tế tại Việt Nam, TS. Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho biết, năm nay tổng giá trị trái phiếu đáo hạn lên tới 280 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, thời gian qua đã có một số doanh nghiệp mua lại trái phiếu trước hạn, do đó khối lượng trái phiếu đáo hạn năm 2023 còn khoảng 200 nghìn tỷ đồng.
Đáng chú ý, trong số 200 nghìn tỷ đồng này, có đến 120 nghìn tỷ đồng là trái phiếu bất động sản đáo hạn. Chưa kể, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp bất động sản đáo hạn năm 2024 cũng vào khoảng 110 nghìn tỷ đồng.
Khối lượng trái phiếu đáo hạn lớn, trong khi đó nhiều doanh nghiệp đang trong tình trạng thiếu thanh khoản, đói vốn,… Từ thực tế này, TS. Cấn Văn Lực đã kiến nghị với Chính phủ và Bộ Tài chính, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để gỡ các nút thắt cho thị trường.
Thứ nhất, đàm phán với trái chủ cho phép đơn vị phát hành giãn hoãn nợ. Đây là giải pháp mới, chưa từng có tiền lệ. Chính vì vậy, ông Lực lưu ý, câu chuyện đàm phán phải nhìn từ 2 phía.
Phía doanh nghiệp phải thể hiện công khai minh bạch, cam kết thực hiện đúng lời hứa.
Phía nhà đầu tư, trái chủ nên đồng hành chia sẻ. "Nếu ép quá 2 bên cùng khó, tất nhiên với điều kiện cơ quan quản lý đứng ra hướng dẫn quản lý giám sát việc đó", ông Lực nói.
Thứ hai, là bán tài sản.
Một số doanh nghiệp đang thực hiện chính sách bán chiết khấu 38%. Ông Lực kiến nghị nên chiết khấu 30-40% vì giá bất động sản thời gian qua tương đối cao – theo ông Lực.
Ba là, nên chuẩn bị sẵn sàng hồ sơ khi Nghị định 65 sửa đổi, lập tức phát hành mới để bù đắp vào trái phiếu đáo hạn.
Ngoài ra, ông cũng biết hiện đã có kiến nghị hệ thống ngân hàng cho phép hoãn giãn, cơ cấu lại nợ có chọn lọc, không làm đại trà.
Năm là, trong lúc này đòi hỏi sự đồng thuận và chia sẻ. Chính phủ và các Bộ ngành địa phương sớm tháo gỡ rào cản pháp lý của nhiều dự án.
Cuối cùng, phải đẩy nhanh, mạnh hơn đầu tư công. Nếu đầu tư công chậm, dẫn tới những ách tắc. Thời gian qua, các doanh nghiệp xây dựng nợ đọng lẫn nhau khá nhiều cũng là vì lí do này.
Đề cập thêm về tăng trưởng tín dụng tại tọa đàm, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, tín dụng tăng trưởng lên tới 14,5% nhưng doanh nghiệp vẫn kêu "thòm thèm". Lý do, thị trường vốn phụ thuộc nhiều ngân hàng, theo ông Lực. Chính vì vậy, ông đề nghị Chính phủ cần sớm tháo gỡ hành lang pháp lý của Nghị định 65 và các pháp lý khác. Từ đó, giảm bớt đi áp lực với hệ thống ngân hàng.
"Hiện chúng ta có khoảng 11,7 triệu tỷ đồng dư nợ, mỗi năm tăng trưởng tín dụng 14 – 15%, tương đối nhiều. Do đó, chúng ta cần kiểm soát ở mức hợp lý", ông Lực khuyến nghị.
Doanh nghiệp vẫn khó huy động vốn
Liên quan đến tăng trưởng tín dụng, bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc khối phân tích, Công ty Chứng khoán VnDirect dự báo, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống sẽ chậm lại và đạt khoảng 12% trong năm 2023, do thị trường bất động sản kém khả quan, tăng trưởng xuất khẩu giảm tốc và lãi suất cao.
Các chủ đầu tư sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp trầm lắng và lãi suất tăng cao, ảnh hưởng đến nhu cầu vay mua nhà. Xuất khẩu, một trong những trụ cột tăng trưởng chính của Việt Nam, sẽ giảm tốc, ước tăng 9,5% trong năm 2023 (năm 2022 tăng 14%).
Hơn nữa, các doanh nghiệp sẽ tạm thời ngưng mở rộng hoạt động sản xuất - kinh doanh trong bối cảnh lãi suất tăng cao và nhu cầu tiêu dùng suy yếu.
Ngoài ra, theo bà Hiền, lạm phát dự kiến sẽ ở mức cao. Mặc dù lạm phát toàn cầu đã có dấu hiệu đạt đỉnh, nhưng lạm phát tại Việt Nam có thể duy trì mức cao do mức tăng tiền lương 20,8% có hiệu lực từ tháng 7/2023 và sự tăng giá ở các dịch vụ như y tế, vận tải công cộng...
"Cuối cùng, căng thẳng thanh khoản cũng là một nguyên nhân làm chậm lại đà tăng trưởng tín dụng. Vào cuối quý III/2022, các ngân hàng đều ghi nhận chỉ số dư nợ tín dụng/vốn huy động (LDR) tăng mạnh, một số ngân hàng gần chạm ngưỡng quy định (85%)", bà Hiền nói.
Trong diễn biến có liên quan, bà Hiền cho rằng, sẽ có sự phân hóa về room tín dụng năm 2023 giữa các ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước sẽ ưu tiên các ngân hàng thương mại có cơ cấu tín dụng lành mạnh (tỷ trọng cho vay các phân khúc rủi ro như bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp thấp và/hoặc tỷ trọng cho vay bán lẻ cao), tham gia cơ cấu lại các tổ chức tài chính yếu kém, chất lượng tài sản lành mạnh, tỷ lệ an toàn vốn cao và quản trị rủi ro tốt.
Theo nguồn tin mới nhất, Ngân hàng Nhà nước vừa cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng (room tín dụng) lần đầu năm 2023 cho một số ngân hàng, dao động từ 9% - 13,5%. Trong khi đó, 4 "ông lớn" quốc doanh chưa có thông tin về room tín dụng của năm nay 2023.
