Hôm nay (1/7) là ngày đầu tiên Luật Cư trú 2020 có hiệu lực, với nhiều thay đổi về điều kiện đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc trung ương. Đáng chú ý, luật này quy định cụ thể các địa điểm bị cấm đăng ký thường trú, tạm trú.
Cụ thể, điều 23 quy định 5 địa điểm không được đăng ký thường trú mới, đăng ký tạm trú gồm:
- Vị trí đất nằm trong địa điểm cấm, khu vực cấm xây dựng hoặc lấn chiếm hành lang bảo vệ quốc phòng, giao thông, thuỷ lợi, đê điều;
- Vị trí đất ở mà toàn bộ diện tích nhà ở nằm trên đất lấn chiếm trái phép hoặc xây dựng trên diện tích đất không đủ điều kiện;
- Vị trí đất ở đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường; chỗ ở là nhà ở mà một phần hoặc toàn bộ diện tích nhà ở đang có tranh chấp, khiếu nại liên quan đến quyền sở hữu, sử dụng nhưng chưa được giải quyết;
- Vị trí đất ở bị tịch thu theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền;
- Vị trí đất ở là nhà ở đã có quyết định phá dỡ.
Điểm mới khác của Luật Cư trú 2020 là không bắt buộc người dân đáp ứng yêu cầu về thời gian tạm trú. Cụ thể, khoản 1 điều 20 quy định, công dân có chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của mình thì được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp đó. Tức là người dân chỉ cần mua nhà không thuộc các vị trí bị cấm và là chủ sở hữu hợp pháp của căn nhà đó là có thể làm thủ tục đăng ký hộ khẩu. Trong khi theo Luật Cư trú cũ người dân đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc trung ương ngoài việc có chỗ ở hợp pháp, còn phải đáp ứng điều kiện về thời gian tạm trú tại thành phố đó từ 1 - 3 năm trở lên.
Thủ tục đăng ký hộ khẩu gồm có: tờ khai thay đổi thông tin cư trú, giấy tờ cá nhân, tài liệu chứng minh quyền sở hữu nhà. Người dân sau đó nộp tại công an xã, phường, thị trấn hoặc công an cấp huyện nếu địa phương không có đơn vị hành chính cấp xã. Trong thời gian 7 ngày làm việc kể từ ngày người dân nộp hồ sơ đầy đủ và hợp lý, các thủ tục sẽ được giải quyết.
Theo quy định của Luật Cư trú và thông tư 55, từ ngày 1/7 công an sẽ dừng cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú bằng giấy. Các trường hợp sổ hộ khẩu, sổ tạm trú cũ, rách hoặc bị mất cũng sẽ không được cấp lại. Toàn bộ thông tin về hộ khẩu và cư trú của người dân được cập nhật lên cơ sở dữ liệu cư trú, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu này cũng chính thức vận hành từ ngày 1/7.
Ngoài ra, kể từ ngày 1/7, người mua nhà có thêm quyền lợi đó là đồng ý hoặc không về việc chủ nhà cũ muốn giữ đăng ký thường trú tại nhà mình vừa mua. Chủ nhà cũ buộc phải chuyển hộ khẩu đi nơi khác trong trường hợp không được chủ nhà mới đồng ý. Cụ thể theo điểm h khoản 1 điều 22 quy định: người đã đăng ký thường trú tại chỗ ở thuộc quyền sở hữu của mình nhưng đã chuyển quyền sở hữu chỗ ở cho người khác và không được chủ sở hữu mới đồng ý cho giữ đăng ký thường trú tại chỗ ở đó thì sẽ bị xóa đăng ký thường trú.
